Kinetik kelimesinin kökeni bilimden gelir. Kinetik hareketdenen olay hareketten gelen doğal kuvveti ele alır. Kinetik heykel ise hareket gerçekleştiren heykellere denir. Kinetik heykel terimi ne kadar modern sanatın içinde yer alıyor gibi dursa da geçmişi yaklaşık 2300 yıl öncesine dayanır. Geçmiş günlerden bu yana birçok sanatkârın elinde şekillenen kinetik sanatı bizleri büyülemeye devam ediyor. Eski sanatçıların doğal yollar ile hareket gerçekleştiren aletler yapması ile birlikte kinetik heykel sanatını başlatmışlardır. Hareket, güç ve dinamizm gibi kavramlarla hayata geçen kinetik sanatı ilk dönemlerinde gelecek sanatı olarak görülmüştür. Kinetik heykel terimi o zamanlarda ziyaretçilerine gelecek vaat eden birer yapı gibi gözükmesinin asıl sebeplerinden biri de doğal yollarla hareketlerini sağlayıp yapay bir motor veya destekten yardım almamaları olmuştur. Bu şekilde sanata yeni bir kapı açıp uzun zamandır aynı ve hareketsiz bir biçimde duran heykellere yeni bir biçim kazandırmayı başarmıştır. Bu şekilde bir sürü yeni ve genç sanatçının dikkatini çekti.
Kinetik Heykel Nedir?
Kinetik heykel birden çok parçadan oluşan ve doğal yollar ile hareketini sağlayan sanat eserleridir. Kinetik heykel geçmişten günümüze uzun yıllardır tercih edilen sanat dalı olmuştur. Çokça sanatçı kinetik sanatını benimseyip öncülüğünü yapmışlardır. Normal heykel ve sanat eserlerinden farklı olarak doğal yollar ile şekil değiştirip hareket edebilen sanat eserleridir. Konstrüktivizmin sanatının öncü ve uygulayıcıları tarafından ortaya atılmış bir fikirdir. Kinetik heykel hareket ile beraber optik illüzyonu da hedefe almıştır. Kinetik heykel sanatçıları eserlerine anlam katmak için birçok konuyu ele alıp bu konular hakkında eserlerine anlam katmışlardır. Genel olarak kinetik heykel sanatçıları mekanik, titreşim, elektronik ve dönüşümden yardım alarak eserlerini hayata geçirip istedikleri anlamı katmalarında yardımcı olarak bu etkenleri kullanmışlardır. Sadece hava ile hareket sağlamanın yanında bazı kinetik heykel örneklerinde sudan yardım alınarak hareket sağlanmıştır. Çeşitli şekilde hareketi sağlanan kinetik heykel hareket sağlanması için beş ayrı şekil ile hareket sağlar.
Kinetik Heykel Türleri
Kinetik heykellerin türleri yapılış amacına ve sanatçının isteğine bağlı olarak değişmektedir. Kinetik heykellerin kendilerine özgü bir gösteriş ve yapısal ihtiyaçları olmaktadır. Sanatçı hayata geçireceği eserini türüne göre adapte edip üretmelidir. Kinetik heykel türelerinde etkili olan etkenler türleri yaratmıştır. Eserin ihtiyacına göre de sanatçı eserini hayata geçirmeden önce bu etkeni göz önüne alarak eserini planlar. Heykeller arasında anlamlı bir şekilde anlatılmak istenen konunun veya olayın şekline bürünmekte tam anlamıyla izleyiciye geçirilmesidir.
Doğal Yollar İle Kinetik Heykel
Doğal yollar ile hareketini sağlayan kinetik heykeller yapay müdahale olmadan hareketini sağlayan eserlerdir. Kinetik heykel hareketi işin kullanılan hava, su ve rüzgâr doğal yollar ile eserin hareketine sağlayabiliyor. Çeşitli sanatçılar bu yollardan eserler üretmiştir. Örnekleri olduğu üzere doğal yollar ile hareket sağlayan eserler hem bir enerji harcamıyor hem de izleyicisini şaşırtıyor. Yapay müdahale ile hareket sağlayan heykeller yerine doğal yollar ile sağlanan hareketteki heykeller çevreye de olumlu etki etmektedir. Doğal yollar ile hareketini sağlayan kinetik heykel çalışmaları diğer heykel türlerine göre daha çok dikkat çekmektedir. Çünkü hem doğa hem de insan elinin ürettiği bir objenin bu denli uyumlu şekilde sunulması insanı büyülüyor.
Işık İle Kinetik Heykel
Işık yardımı ile sunulan kinetik heykel çalışmaları da oldukça beğenilen eserlerdir. Işık hayatımızın her noktasında olmazsa olmaz bir kaynaktır. Kinetik heykel çalışmalarında ışık kullanımı ile esere büyük bir derinlik katar. Işık yardımı sayesinde eser gölgeleme yapılarak izleyicisini farklı görüntüler ile şaşırtır. Eserlerde ışık kullanımının yanında bulunduğu mekân ve ışık arasında da bir bağ olmalıdır. Her ne kadar ışık yardımı ile farklı bir tasarım ortaya çıksa da bulunduğu mekân o tasarımı izleyicinin gözünde farklı bir boyuta çıkarır. Bu iki etken kinetik heykel çalışmasında birleşince ortaya muazzam bir görüntü çıkıyor diyebiliriz.
Kinetik Heykel Nasıl Yapılır?
Kinetik heykel yapımı kolay bir iş değildir. Kinetik heykellerin dinamik bir şekilde yaptığı hareketleri doğal etkenler sayesinde yapması oldukça ustalık gerektiren bir çalışmadır. Sanatçıların fikirlerini somut bir yapıya dönüştürmeleri bilgi ve tecrübeden meydana gelmektedir. Kinetik heykel yapmak isteyen bir sanatçı kullandığı alet edevatı, malzemeleri ve diğer kullanılacak ürünleri kendisi seçebilir. Çünkü kinetik heykellerin asıl amaçları kendilerine hareket katabilmeleridir. Bu yüzden kinetik heykel yapımında malzemeden çok önemli olan şey sanatçının aklından geçen tasarım ve harekettir. Kinetik heykel yapımında heykellerin yapacakları hareketleri doğal yollar yardımı ile yapmaları daha büyülü bir ahenk katıyor diyebiliriz. Cansız bir objeye bu kadar fazla özellik ve anlam katmak tam bir sanat harikası durumuna getiriyor. Kullanılacak malzemelerin kaliteli ve heykel ile uyumlu olması önemli bir etkendir. Sanatçının istediği duruş ve harekete dayanıklı hale gelmesi ustalık gerektiren bir etkendir. Kinetik heykel akımını başlatan sanatçıların ilgisini hızlı şekilde çekmiş olan bu sanat türü izleyicilerine büyüleyici bir deneyim yaratmayı başarıyor. Bir yandan da heykelin mekânı ve ışıklandırması esere farklı bir tat katmaya birebirdir.
