Naum Gabo (Naum Neemia Pevsne) Rus heykeltıraş eserlerine teknolojik bakış açısıyla yaklaşmıştır. Bu bakış açısıyla yola çıkan Gabo eserlerine soyut ve matematiksel biçimler üretmeye ağırlık vermiştir. Kendini bu konuda öne çıkaran Gabo 1915 yılında ürettiği eserler arasında çok sayıda baş heykeli bulunuyordu. Kübizm sanat anlayışını benimseyen Naum Gabo, ağaç ve metal malzemeleri kullanarak kübizme de eser katıp bu alanda modern sanatın ilk örneklerinden olmayı başarmıştır. Bu kadar ile kalmayıp konstrüktivizm tarzının öncülerinden, kinetik sanatının da kurucularından biri olmayı başarmıştır. Ailesinden bu alanda faaliyet gösteren abisi Antoine Pevsner ’de konstrüktivizm tarzının öncülerinden biri olmuştur. 1920 yılında Brancusi’nin yetkin kuş adlı eserinden etkilenerek metalden ince ve uzun şekilde elektrik yardımıyla titreşen bir heykel denemesi gerçekleştirmiş, ismini Kinetik Konstrüksiyon koymuş fakat bu eserinin varlığını sürdürememiştir. Yirminci yüzyılın kilit isimlerinden olan Naum Gabo kinetik alanındaki çalışmaları ve eserleri ile bu alanın öncülüğünü en iyi şekilde yapmıştır.
Naum Gabo Hayatı
Rusya doğumlu heykeltıraş NaumGabo 5 Ağustos 1890 yılında dünyaya Bryansk şehrinde gözlerini açmıştır. Babası Boris Pevsner Rusya demir yollarının çoğu malzemesini tedarik eden güçlü bir adamdı. Annesi Fanny Pevsner hakkında çalıştığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. NaumGabo idealleri doğrultusunda babasının yaptığı meslek sayesinde ham madde arayışında rahat bir şekilde çalışmalarına başlamıştır. İki abisinin mühendislik alanında yaptığı kariyere rağmen Naum ve abisi Antoine konstrüktivizm akımını benimsemiş ve bu yolda devam etmişlerdir.
1910 – 1914 yılları arasında Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde öğrenim görmüştür. Naum Gabo erken yaşlardan itibaren politikayla ilgilenmeye başlamıştır. Asi ve politik bir şekilde yönlendirilen Gabo kardeşlerinin gözünde kendinden emin ve gözü pek bir karakterdi. Heykeltıraş bir süre sonra kendini ifade etmenin kesin yollarını aramaya başladı. Bir protestocuya yapılan gaddarlık sonrası Bryansk’ a dönen Gabo şu kelimeleri dile getirdi ‘’ 15 yaşında tank olduğum görüntü beni o gün orada devrimci yaptı’’. Ardından Sosyal Demokrat İşçi Partisi için yayın yapan bir grupta yasadışı bir şekilde çalışmıştır. Daha önce sanatsal bir eğitimi olmayan NaumGabo babasının ısrarı ile tıp okumak için Almanya’nın Münih bölgesine taşınmıştır.
Bundan yaklaşık iki yıl sonra doğa ve uygulamalı bilimler, matematik, mühendislik ve felsefe alanlarına doğru yönelmek istemesiyle beraber babasının isteklerini bir kenara bırakıp tercih ettiği alana ağırlık vermiştir. Münih’te Einstein ve Bergson’un radikal zaman teorilerine hayranlık duyan Gabo bilimsel birikimini ilerideki heykel yapılarında sıkça kullanacaktı. Wassily Kandinsky’nin soyut sanat üzerine yazdığı kitabı Sanatta Maneviyata Dair Naum Gabo’nun doğanın güçlerini ve yapılarını telmih etme ilgisini körüklemiştir. 1913 yıllarında abisi Antoine ile ilk Paris yolculuğunu gerçekleştirmiş ve Salon des Indépendants’ı ziyaret etmişlerdir. Burada NaumGabo çokça Picasso, Kandinsky, Braque gibi sanatçıların eserlerinin üstünde durularak Kübist ve Fütürist fikirlere maruz bırakıldı.
Birinci dünya savaşının başlayışı ile Gabo ve ailesi Norveç’e gittiler. Bu zaman içinde kendini sanatına yoğunlaştırmak isteyen Naum Gabo yapılandırılmış baş heykellerini burada yapmıştır. 1917 zamanlarında patlayan Bolşevik darbesi ardından abisi ve Gabo Rusya’ya döndüler. Burada Sovyet halkının sanat ruhunu kolektif bir biçimde ifade etmek isteyen sanatçılarla tanıştı. 1920’ler zamanında Güzel Sanatlar Departmanında çalışmaya başlamıştır. Bir yandan da gitgide soyutlaşan bir dizi heykel üzerinde çalışmaya başlamıştır. Bu arada yaptığı heykeller konstrüktivizm olarak adlandırılacak kolektif anlayışa dahildi. Naum Gabo’nun eserleri kesin ve net olmakla hassas fakat bilime, mühendisliğe olan hayranlığını kesin bir şekilde mekanik estetiğe sahipti. Konstrüktivizm akımı heykel, resim ve mimari alanlarda, genelde modern malzemeler kullanarak geometrik şekiller anlayışını benimsemiş sanat dalıdır. Naum Gabo konstrüktivizm akımının kurucularından olup abisi ile bu yönde önderlik etmişlerdir.
Naum Gabo Eserleri
NaumGabo eserlerini konstrüktivizm akımından yola çıkarak hayata geçirmiştir. Konstrüktivizm akımı yenilikçi malzeme kullanımı ile yapılan sanat dalıdır. Geometrik şekillerden yardım alan sanat dalı ortaya çıkan eserlerin şekil ve biçim bakımından şekilli ve orantılı parçalardan oluşmaktadır. Gabo ve abisi bu akımın öncülerinden oldukları için eserleri akımın peçesinde modernliğe doğru yol almıştır. Eserlerinde kinetik kullanan Gabo endüstriyel malzeme bakımından yoksunluk çekmediği, babasının metal ağırlıklı bir işi olduğundan eserlerini hayata geçirmekte önde olduğu da söylenebilir. Gabo çalışmalarının temelinde stereo metrik yapı anlayışı vardır. Bu yöntem ile kütlenin oluşumu yerine uzayın vasıflandırmak yoluyla şekil verildi.
Kinetik yapıda eserlere ağılık veren sanatçının eserlerinden bir tanesi Kinetik Yapı (Duran Dalga) ahşap siyah bir yüzeyden yükselen düz çelik bir çubuktan ibarettir. Eser çalıştırıldığında hızlı salınımlar yoluyla üç boyutlu yansımalar meydana getirmektedir. Titreşmen saydamlığı sayesinde oluşan bu görüntüye Duran Dalga adı verilmektedir. Naum Gabo’nun alışık olduğu doğa ve mühendislik alanında başarılı bu terimi eserinde hayata geçirmektedir. Eserlerinde bu denli bilgi ve alakayı gözler önüne seren Gabo sadece bununla kalmayıp eserlerinin çoğunu kinetik ve konstrüktivizm dışında da hayata geçirip gözler önüne sermiştir.
