Geçmişten günümüze dek gelen süreçte pek çok sanat eserleri miras kalmıştır. Sanat eserleri bünyesinde sosyoekonomik, sosyokültürel diğer bir tabirle insanın rutin hayatından esintiler barındırmaktadır. İnsanlık tarihi boyunca çeşitli akımlardan etkilenen sanatçılar gümünüze pek çok paha biçilemez miras bırakmıştır.
Özetle sanat ve sanatçı arasında ki ilişki çok komplike bir ilişkidir. Çeşitli etkenlerden doğan sanat eserlerinin inceliklerini görebilmek adına sanat eseri kavramı hakkında bir takım kilit unsurları bilmekte fayda vardır.
Sanat Eseri Nedir?
En yalın tanımıyla sanat eseri,belli bir dünya görüşünü yansıtan ilham verici eserlerdir. Tabi ki bu iki ana unsuru karşılaması için bir takım kriterleri karşılaması elzemdir. Öncelikle sanatçı özgün olmak, taklitten kaçınmak zorundadır.
Çünkü sanat evrenseldir ve tüm insanlığa hitap eder. Bu ve benzeri sebeplerden dolayı sanat eseri özgün olmak zorundadır. Sanatçı çevresini sadece duyu organları ile değil manevi duyguları ile de görmelidir.
Ayrıca sanatçı ve eser arasında bir ayrım yapmak gerekir. Sanatçı bir eser meydana getiren kişidir. Eseri ise ortaya çıkan somutluktur. Genel anlamda sanat eserleri 3 bölümde incelenir. Bunlar: “Dram Yüklü Sanat Eserleri, Fonetik (ses bilgisi) Sanat Eserleri ve Görsel Sanat Eserleridir
Dram Yüklü Sanat Eserleri
Dram Yüklü Sanat Eserleri; fiiliyatın insan tarafından yapılan eserler olmasıdır. Bu tarzın en önemli ve somut örneği tiyatro sanatının icrasıdır. Bu eseri diğer yapıtlardan ayıran en önemli fark başka sanat eserleri okumak veya dinlemek için yazılmıştır.
Tiyatro eyleme dayanır ve ders verir. Olaylar ve olgular üzerinden ders vermek amaçlanır. Dram Yüklü Sanat Eserleri, “Müzikal, Opera, Sinema, Tiyatro, Gölge Oyunlarından ibarettir.
Fonetik Sanat Eserleri
Ses Bilgisi (fonetik) Sanat Eser’lerinde; işitsellik önemlidir. Doğal bir sonuç olarak müzik başta gelmektedir. Fonetik sanatlar ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki müzik iken bir diğeri edebiyattır. Müzik türünde örnek verecek olursak bunlar; caz, rock, pop, türkü vs. gibi alanlardır. Edebiyat ise nesir ve manzum olmak üzere ikiye ayrılır.
Görsel Sanat Eserleri
Görsel Sanat Eserleri; öncelikle göze yani görselliğe önem verir. Bunun akabinde ise en önemli türler olan resim ve heykel karşımıza çıkmaktadır. İnsanlığın varoluşundan itibaren ham maddeye ve maddeye olan ihtiyacın artması ile birlikte bu durum içselleştirilmekten çıkıp meslek haline geldi. Bu mesleği yapanlara ise zanaatçı dendi. Örneğin Halı dokumacılığı ve kuyumculuk önemli birer zanaat kollarındandır.
Sanat Eserinin Özellikleri Nelerdir?
- Sanat eseri tek ve biricik olmalıdır.
- Estetik amaç güdülür, toplumsal fayda göz önünde bulundurulmaz.
- Sanat eseri duygusal hazlara hitap etme zorunluluğu taşıdığı için kalıcıdır.
- Sanat eseri tek bir insana, millete hitap etmez. Evrensellik söz konusudur.
- Sanat eseri; ürünü çıkarandan izler ortaya koyar.
- Sanat eserinden estetik duygular alan bir kitleye ihtiyaç duyulur.
Mona Lisa (Leonardo da Vinci)
Rönesans dönemi eseri olmasından dolayı Leonardo da Vinci tarafından 16.yüzyılda yağlı boya malzemesi ile resmedilmiştir. Bu sanat eseri günümüzde Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Şüphesiz Mona Lisa tablosu dünya tarihinin ve Louvre müzesinin en nadide eserlerinden bir tanesidir. Resmedilen kadının anonimliğini koruması, eserin popülerliğini arttırır.
Tablonun sahibi Leonardo Da Vinci, İtalya’nın Floransa kentinde eserine başlamıştır. Eser iyi bir miktarda estetizm taşır. Oturan bir kadını resmetmeye çalışan Da Vinci, o dönemde tutulmayacağını düşündüğünden bundan kaçınmıştır. Genel bir kanı olarak Mona Lisa tablosundaki kadının, Frances del Giocondo’nun karısı olarak düşünülüyor.
Son Akşam Yemeği (Leonardo da Vinci)
Da Vinci’nin bu tablosunda Hristiyan Dünyasının Peygamberi İsa’nın Romalı askerler tarafından alıkonulmadan evvel mürit ve öğrencileriyle yediği son akşam yemeğini ifade eder. Da Vinci Mona Lisa’dan sonra en ünlü eserim olarak tanımlamış İtalya’nın Milano yakınlarında Santa Maria’nın duvarlarına yapılmıştır.
Resim gerçek zaman ve mekândan koparılmaya çalışıldığı için nesne ve olayların farklı bir noktaya oturtulmaya çalışıldığı düşünülmektedir. Zira o dönemde İsa ve müritlerinin sandalyede oturup yemek yemesi gerçek dışıdır.
Belleğin Azmi (Salvador Dali)
Salvador Dali’nin bu önemli eseri sürrealizmin en önemli örneklerinden biri olarak bilinir. Bu akımın özellikleri mümkün olduğunca yansıtılmaya çalışılmış, her dönem için resmin farklı bir yönü ortaya çıkmıştır. Sanatçı saatler çizerek zamanın önemine büyük vurgu yapmıştır. Bu tabloda anlatılmak istenen hayatın akışında geçen hayal dışı konuların yavaş yavaş elden gittiğidir.
Çığlık-Edward Munch
1893 yılında ölüm, aşk, sevgi konularında büyük yankı uyandıran bir eserdir. Çığlık, bir seri başlattı. Bu serinin ismi ‘Yaşam Frizi’ adını almıştır. Yağlı boya, tempera kullanıldı. Eleştirmenlere göre sanatçının en önemli eseridir.
Edward Munch bu tablosu ile tanınmış Norveç asıllı sanatçıdır. Eserlerinde psikolojik konuları işler. İlk eserlerinde karamsarlığının yerini yaşama sevinci bırakmıştır. Bu eser en pahalıya satılan eser olarak tarihe geçmiş bir eserdir.
Campbell’in Çorba Konserveleri (Andy Warhol)
1962 yılında resmedilmiş, 32 tuvalden oluşmaktadır. ABD’de sanat hareketlenmesine öncülük etmiştir. Eleştirildiği gibi yüceltenler de olmuştur. Entellektüel kültürün bir yansımasıdır. Çok ciddi bir satış rekoruna ulaşmıştır.
Arnolfini’nin Evlenmesi (Jan van Eyck)
1434 yılının yağlı boya eseri ve klasik Rönesans ürünüdür. Rönesans ile ortaya çıkan burjuvazi, sanatı para karşılığı sanata dönüştürmüştür. 15.yüzyılda ortaya çıkmaya başlayan bu sınıf toplumun sesi olma açısından çok önemlidir. Motiflerin simgeleşmiş olması eserin kıymetini arttırmıştır. Yeni sınıfın resim sanatına getirdikleri akıcı bir şekilde anlatılmıştır.
İnci Küpeli Kız (Johannes Vermeer)
Eser Da Vinci’nin ‘Mona Lisa’ yapıtının Hollandalı versiyonuna benzetilir. Eserin odak noktası incir bir küpedir. Lahey bölgesinde sergilenmiştir. Halk bu eseri dönemin en güzel tablosu olarak seçti. Tablo zamanla yıpranmıştır fakat bu durum tabloya daha büyük bir güzellik katmıştır. Modern bir türban, inci bir kolye ve elbise bütünleştirilmeye çalışılmıştır.
