Yayoi Kusama avant grade sanatının en önemli isimlerindendir. Enstalasyon, resim, edebiyat, sinema ve happening dâhil sanatlarına önemli eserler vermiştir. II. Dünya Savaşı sonrasında sanatsal gelişmelerden yaralanan Yayoi Kusama, gelişmeler doğrultusunda feminist sanat, çağdaş sanat, minimalizm ve pop art çalışmaları gerçekleştirmiştir. 12 yaşından itibaren gördüğü halüsinasyonlardan etkilenip benekler ve ağları resmeden Yayoi Kusama 1952’de ilk kişisel sergisini Japonya’da açmıştır. Resim ile ilgilenmesini istemeyen annesinin baskısı üzerine 1957’de ABD’ye gitmiştir.
16 yıl boyunca Amerika’da kalan Kusama bu ülkede ses getiren happening gerçekleştirmiştir. Nokta ve puantiye desenlerini her disiplinde uygulamıştır. Yayıncılık ve film yapımcılığı ile ilgili işler de yapmıştır. Ciddi bir şekilde yaptığı çalışmalarından biri olan Silinmişlik Odası, içerisinde bulunan bütün eşyaları düz beyaz renkte boyayıp içeriye giren ziyaretçilere yuvarlak formdaki farklı boyutlarda renkli yapıştırmaları odadaki istedikleri bir yere yapıştırmalarını istedi. Yayoi Kusama, Silinmişlik Odası ve bu çalışmasını izleyen diğer eserleri sayesinde fenomen haline gelmiştir.
Yayoi Kusama’nın Kariyeri
1960 yılında çıplak bedenlerin üzerine puantiye çizen Yayoi Kusama sokaklarda savaşa karşı, barış ve aşkı temsil etmekteydi. Balkabağı formunu çalışmalarında çokça kullanmıştır. 1973 yılında ülkesine dönen Yayoi Kusama gönüllü olarak akıl hastanesine yerleşmiştir. Akıl hastanesinde kaldığı sırada roman, şiir ve otobiyografi yazarak edebi kariyerine adım atmıştır. Geceleri gönüllü olarak kaldığı akıl hastanesinde yaşamını devam ettiren Yayoi Kusama sabahları üç katı bulunan dev atölyesinde geçiriyordu.
1990’lı yıllardan sonra Kusama’nın eserlerine uluslararası arenada ilgi gittikçe artmıştır. Yayoi Kusama dünyanın pek çok şehrinde izleyici kitleleri tarafından izlenen projeler hayata geçirmiştir. Kusama, 2001 yılında Asahi Shimbun gazetesi tarafından bahşedilen Asahi Ödülüne layık görüldü. Bununla kalmayıp 2003’de Fransız Ordre des Arts et des Lettres nişanı daha sonra da 2006 yılında Japon Sanat Birliği’nin 18 Praemium Imperiale Ödülüne değer görülmüştür. Çok sayıda ödüle değer görülen Yayoi Kusama adına Japonya’nın Tokyo şehrinde 2017’de Yayoi Kusama Müzesi açılmıştır.
Yayoi Kusama Hayatı
Yayoi Kusama 1929 yılında Japonya’da dünyaya gelmiştir. Sanata ilgisi olduğunu küçük yaşta yapmayı çok sevdiği çizim ve resim çalışmalarıyla anladı. Ailesi Yayoi Kusama’nın sanatçı olmasını istemedi. Yaptığı çizimleri annesi tarafından yırtılıp parçalanıyordu. Daha fazlasını çizen Yayoi Kusama sanat malzemeleri alamadığında çamur ve eski çuvalları kullanırdı. Sonunda sanat okula gitmek için ailesini ikna eden Yayoi Kusama resim eğitimi almaya başladı. 1950 yılı sonlarında New York’a taşındı. Kusamaene heyecan veren eserlerin New York’ta olduğunu düşündüğü için buraya gelmiştir.
Kendi kültüründen çok farklı bir kültürle tanışan sanatçı birazcık sarsılmış olsa da New York’u ele geçirmeye kararlıydı. Sonrasında alıngan tavrı ile şu sözleri söyledi ‘Tek bir puantiyeyle hepsine karşı koyarım’. 1959 yıllarında birçok serginin ilklerini açmıştır. Donald Judd, Andy Warhol ve Joseph Cornell gibi önemli sanatçılarla tanışmıştır. Onlara iham verip sanatı olan pop art ve minimalizm gibi sanat dallarının bir parçası olmuştur. Aynı zamanda Yayoi Kusama aksiyon ve performans sanatlarını deneyen ilk sanatçılardan bir olmuştur.
Yayoi Kusama’nın Eserleri
Kendi isteği üzerine akıl hastanesinde yaşamına devam eden Yayoi Kusama sanatını mental rahatsızıyla ifade etmiştir. Enstalasyon, feminizm, minimalizm ve pop art gibi değişik sanat akımlarında kendini göstermeyi başarıyor. İlk sergisini 1952 yılından bu yana benekler kullanarak farklı şekillerde sanat eserleri vermeye devam ediyor.
Gittiği bir çiçek tarlasında tüm çiçekleri noktacık ve benekler halinde görüp aralarında kayboldu. Halüsinasyonların yarattığı korku ve kaygıyla sanat sayesinde başa çıkıp, bu şekilde sanata yönelip gördüğü halüsinasyonları resmediyor. Adeta kendine puantiyeler ve noktacıklardan oluşan bir dünya yaratan Yayoi Kusama, kendini sonsuzluğa uzanan yıldızlar arasında bir benek olarak tanımlamıştır. Kusama her eserinde hatta günlük giydiği kıyafetlerinde bile benekler ve puantiyeleri kullanmıştır.
Silinmişlik Odası
Silinmişlik odası Yayoi Kusama’nın imza eserlerinden biridir. Eser enstalasyon sanatı için de önemli bir yapıttır diyebiliriz. Yayoi Kusama Silinmişlik Odası eserinde bulunduğu mekânı içindeki tüm eşyalar ile birlikte bembeyaz bir renge boyamıştır. Bunun ardından mekâna gelen ziyaretçilere farklı boyutlarda, farklı renklerde olmak üzere girişte yapışkan benekler ve noktacıklar verilmiştir. Ziyaretçilerden ellerindeki yapışkanları mekânın içinde kafalarına göre istedikleri yere yapıştırmalarını istemiştir. Bu şekilde Silinmişlik Odası eseri ziyaretçilerinden de pay alarak ortaya çıkmıştır.
Balkabakları
Yayoi Kusama küçüklüğünde halüsinasyonunu gördüğü benek ve noktacıkları her eserinde olduğu gibi bu eserde de kullanmıştır. Dev balkabağı sapı koktuğunda bile büyümeye devam eden Japon Kabocha kabağıdır. Boyutu yaklaşık 2 metre yüksekliğinde ve 2,5 metre genişliğine sahiptir. Çokça sanat müzeleriyle tanınmış olan Naoshima’da 1994 yılında kurulmuştur. Seto İç Denizi’nin fonunda bulunan balkabağının yanında poz vermek için ziyaretçileri sıraya giriyordu.
Yayoi Kusama diğer bir eseri olan Small Pumpkin Paintings sergisini Omer Tiroche Galeri’sinde İngiltere’de ilk kamusal sergisini izleyicilerine sunmuştur. Sergide sekiz tane balkabağını beneklerle süsleyip sergi izleyicilerine sunmuş, bu şekilde yine küçükken gördüğü halüsinasyonları eserlerinde anlatmıştır.
